Mijn naam is Vincent van Unen, immunoloog aan het LUMC, en ik onderzoek hoe coeliakie precies ontstaat. We weten dat sommige mensen door hun genen – vooral als ze HLA-DQ2 hebben – een hoger risico lopen. Maar waarom krijgt de één wél coeliakie en de ander niet?
Ik wil onderzoeken of bepaalde infecties – bijvoorbeeld door bacteriën of virussen – het immuunsysteem ‘aanzetten’, waardoor het ineens gluten als gevaarlijk gaat zien. Zo lijkt de bacterie Pseudomonas opvallend veel op gluten. Dat zou kunnen verklaren waarom het afweersysteem gluten plots niet meer verdraagt.
Met het prijzengeld wil ik een nieuwe techniek inzetten: Phage ImmunoPrecipitation Sequencing (PhIP-Seq). Die maakt het mogelijk om het volledige “geheugen” van het afweersysteem in kaart te brengen. Je lichaam maakt namelijk miljoenen verschillende antistoffen aan – eiwitten die helpen om infecties te herkennen en op te ruimen. Deze antistoffen blijven vaak jarenlang aanwezig en vertellen ons precies waarmee het lichaam eerder in contact is geweest.
Met PhIP-Seq kunnen we in één keer de reactie van het afweersysteem op meer dan 300.000 eiwitten van virussen, bacteriën en andere microben tegelijk meten. Dit is revolutionair: waar je vroeger één virus per keer kon onderzoeken, kunnen we nu het hele infectieverleden van een persoon in kaart brengen. Dat doen we bij 100 samples van kinderen uit de PreventCD-studie in samenwerking met dokter Caroline Meijer, waarvan we bloedmonsters hebben van vóórdat ze coeliakie kregen.
Wat ons onderzoek uniek maakt, is het combineren van nieuwe technologie met uniek kindermateriaal, en dat wij na deze analyse – dankzij de jarenlange expertise van prof. Frits Koning – ook kunnen testen of de T-cellen daadwerkelijk op deze infecties reageren, en of die reactie leidt tot glutenafweer. Zo kunnen we hopelijk ontrafelen hoe coeliakie ontstaat – en in de toekomst voorkomen.
